Η μεγάλη ελπίδα των λευκών

Πριν από έναν αιώνα και κάτι ψιλά, εμφανίστηκε στην Αμερική ένας πυγμάχος αλλιώτικος από τους άλλους. Ο Jack Johnson (1878-1946) δεν ήταν ούτε ο πρώτος, ούτε ο τελευταίος μαύρος που ανέβαινε στο ρινγκ. Ήταν όμως ο καλύτερος.
Κατάφερνε να ξυλοφορτώνει όλους τους αντιπάλους του με χαρακτηριστική ευκολία, με αποτέλεσμα γρήγορα να κερδίσει τον τίτλο του «καλύτερου έγχρωμου πυγμάχου βαρέων βαρών». Ο τότε παγκόσμιος πρωταθλητής, James J. Jeffries, προτίμησε να αποσυρθεί παρά να αγωνιστεί εναντίον ενός νέγρου, καθώς για την κοινωνία της εποχής ήταν αδιανόητο και μόνο το γεγονός ότι ένας «αράπης» είχε το θράσος να διεκδικεί τον τίτλο ενός τόσο δημοφιλούς αθλήματος. Μετά από πολλαπλές προκλήσεις και επιμονή όμως, ο Johnson κατάφερε να αντιμετωπίσει τον Καναδό παγκόσμιο πρωταθλητή Tommy Burns, τον οποίο όχι μόνον απλά νίκησε, αλλά κυριολεκτικά εξευτέλισε πάνω στο ρινγκ. Έτσι, μόλις το 1908, ένας μαύρος στέφθηκε για πρώτη φορά παγκόσμιος πρωταθλητής της πυγμαχίας στην κατηγορία των βαρέων βαρών.

Για τους φανατικούς υπέρμαχους της θεωρίας περί ανωτερότητας της λευκής φυλής, το γεγονός ότι ένας τιποτένιος «πίθηκος» κατείχε τον τίτλο του καλύτερου πυγμάχου του κόσμου ήταν ανεπίτρεπτο σκάνδαλο. Και σα να μην έφτανε αυτό, ο συχνά προκλητικός τρόπος ζωής του Johnson έβγαζε ακόμα περισσότερο τη γλώσσα στα ρατσιστικά ήθη της εποχής. Ήταν ο πρώτος μαύρος που συνοδευόταν δημόσια από λευκές γυναίκες, ο νέγρος που αψηφούσε τους αστυνομικούς, η εμβληματική φιγούρα που έπαιρνε εκδίκηση για κάθε καταπιεσμένο απόγονο σκλάβων. Μάταια προσπαθούσε το κατεστημένο του αθλήματος να τον εκθρονίσει, ψάχνοντας στα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου για τον ταλαντούχο και σκληροτράχηλο λευκό πυγμάχο που θα κατάφερνε να κερδίσει τον Johnson – έστω και στα σημεία. Η αναζήτηση αυτή για το άγιο δισκοπότηρο του ρατσιστικού μίσους βαφτίστηκε από τον τύπο της εποχής ως «η μεγάλη λευκή ελπίδα» (“the great white hope”) και έμεινε στην ιστορία σαν ένα σύντομο ανέκδοτο. Κάθε φορά που εμφανιζόταν ένας νέος διεκδικητής του τίτλου, οι φήμες οργίαζαν. «Αυτός είναι ο επόμενος πρωταθλητής» έγραφαν τα πρωτοσέλιδα, «βρέθηκε ο άνθρωπος που θα μας φέρει πίσω την αξιοπρέπειά μας», «οι μέρες του Johnson είναι μετρημένες» και άλλα παρόμοια και ευτράπελα, που δεν έκαναν τίποτα άλλο πέρα από το να προλειαίνουν το έδαφος για άλλον έναν δημόσιο και αιματηρό διασυρμό της υποτιθέμενης ανωτερότητας της λευκής φυλής. Γιατί κάθε φορά που η εκάστοτε «λευκή ελπίδα» βρισκόταν στο ρινγκ παρέα με το θηρίο, έτρωγε με συνοπτικές διαδικασίες το ξύλο της αρκούδας, αφήνοντας τα παπαγαλάκια του πυγμαχικού κατεστημένου εκτεθειμένα αλλά και αμετανόητα. Σύντομα κάποιος άλλος φουκαράς θα επωμιζόταν το βάρος της υπεράσπισης του λευκού ιδεώδους ενάντια στη σκοτεινή και αδυσώπητη δύναμη του ανίκητου Jack. Με τα ίδια καταστροφικά αποτελέσματα…

Τελικά, αφού είδαν και αποείδαν, έπεισαν τον πρώην πρωταθλητή James J. Jeffries να επανέλθει στο ρινγκ και να αντιμετωπίσει τον Johnson. «Θα αγωνιστώ για να αποδείξω ότι ένας λευκός είναι καλύτερος από ένα νέγρο» δήλωνε ο μέχρι τότε αήττητος Jeffries, πολώνοντας ακόμα περισσότερο το ήδη τεταμένο κλίμα. Ο «αγώνας του αιώνα» έγινε στη Νεβάδα την 4η Ιουλίου του 1910 και πήρε τεράστια δημοσιότητα, καθώς έφτασε να συμβολίζει την υπέρτατη μάχη μεταξύ της λευκής και της μαύρης φυλής. Σε ένα απόλυτα εχθρικό και φορτισμένο περιβάλλον, ο Johnson ανάγκασε τον Jeffries να κάνει γαργάρα τις μεγαλοστομίες του και να πετάξει λευκή πετσέτα στον 15ο γύρο προκειμένου να γλιτώσει από σίγουρο νοκ-άουτ. Το τίμημα υπήρξε όμως βαρύ. Το ίδιο κιόλας βράδυ, η δυσβάσταχτη ντροπή των λευκών και οι ξέφρενοι πανηγυρισμοί των μαύρων προκάλεσαν εκτεταμένα επεισόδια σε όλη την αμερικανική επικράτεια. Τουλάχιστον 23 μαύροι και 2 λευκοί έχασαν τη ζωή τους.

Το όνειρο της «μεγάλης λευκής ελπίδας» παρέμεινε μια χίμαιρα χωρίς αντίκρυσμα, καθώς ο Johnson παρέμεινε παγκόσμιος πρωταθλητής μέχρι τα 37 του (όπου και πάλι χρειάστηκαν 26 γύροι για να λυγίσει και να χάσει τον τίτλο του). Αφού φυλακίστηκε για έναν χρόνο με την κατηγορία της μαστρωπείας, ο πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής άνοιξε ένα νυχτερινό κέντρο που έμελλε να περάσει αργότερα στην ιστορία με την ονομασία “The Cotton Club”. Ο Johnson σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό το 1946, ενώ ακόμα και σήμερα αντιμετωπίζεται σαν θρύλος από πολλούς αφροαμερικάνους και μποξέρ.